Vào tháng 11 năm 2018, sáu người trong chiếc thang máy tại Trung tâm John Hancock ở Chicago để đi từ quầy bar Signature Room trên tầng 95 xuống sảnh đợi. Chuyện tồi tệ đã diễn ra khi một trong các dây cáp bị đứt và thang máy lao từ 84 tầng xuống tầng 11. Trong đầu bạn nghĩ chuyện gì sẽ diễn ra ngay sau đó?

“Ban đầu tôi nghĩ chúng tôi sẽ chết chắc,” một trong những hành khách nói với CBS Chicago. “Thang đang đi xuống bình thường và sau đó tôi cảm giác như mình đang rơi, rồi tôi bắt đầu nghe thấy tiếng động – cạch cạch cạch cạch cạch cạch.”

Ngạc nhiên thay, rốt cuộc không ai bị thương tích nghiêm trọng hay phải nhập viện. Các hành khách nghĩ rằng thang chỉ bị rơi vài tầng. Tuy nhiên, họ phải đợi ba giờ mới được lính cứu hỏa giải cứu vì không có cửa để mở thang đang mắc kẹt giữa các tầng [nguồn: CBS Chicago, Leone và Sobol].

Vậy làm thế nào mà một trong những tai nạn tồi tệ nhất có thể xảy ra với những người trong thang máy lại xảy ra và mọi người đều sống sót?

May mắn thay, thang máy thực tế có rất nhiều tính năng an toàn nên những tai nạn thảm khốc trong thang máy thường không bao giờ xảy ra. Hãy cùng #XMKH tìm hiểu nhé:

Cáp treo

Trong hệ thống thang máy cáp, các dây cáp thép được bắt vít vào hộp thang máy và quấn vòng quanh một bánh xe có rãnh. Bánh xe này chính là một hệ ròng rọc gắn ở đầu trục thang máy và rãnh của bánh xe sẽ giữ chặt lấy các dây cáp. Khi động cơ điện làm quay bánh xe, dây cáp cũng di chuyển theo. Đầu còn lại của các dây cáp nâng hộp thang sẽ được gắn với một vật đối trọng. Hộp thang và vật đối trọng đều chạy dọc theo một đường ray thép.

Mỗi cáp thang máy được làm từ nhiều sợi thép quấn quanh nhau. Những dây cáp này rất hiếm khi bị đứt và các nhân viên thang máy sẽ thường xuyên kiểm tra mức độ hao mòn của chúng. Nhưng nếu một dây cáp thép bị đứt thì sao?

Hầu như tất cả các thang máy ròng rọc đều có nhiều dây cáp – tổng cộng trung bình từ bốn đến tám dây. Ngay cả khi một sợi cáp bị đứt, những sợi cáp còn lại vẫn sẽ giữ hộp thang máy đứng vững. Trên thực tế, thông thường chỉ một sợi cáp là đủ.

Các chốt an toàn và điều tốc

Nhưng giả sử tất cả các dây cáp đều bị đứt thì sao? Nếu trường hợp đó có xảy ra, các chốt an toàn của thang máy sẽ hoạt động. Các chốt an toàn là hệ thống phanh trên hộp thang bám vào đường ray và chạy lên/xuống theo trục thang máy. Một số chốt an toàn được kẹp vào đường ray, trong khi một số khác được đóng nêm vào các rãnh trên đường ray. Thông thường, chốt an toàn được kích hoạt bởi một bộ điều chỉnh tốc độ cơ học.

Bộ điều tốc là một ròng rọc quay khi thang máy di chuyển. Khi bộ điều tốc quay quá nhanh, lực ly tâm sẽ kích hoạt các chốt an toàn.

Nếu chốt an toàn cũng thất bại thì sao?

Nếu chốt an toàn cũng thất bại, thang máy sẽ lao xuống rất nhanh, nhưng bạn không hoàn toàn rơi tự do. Ma sát từ đường ray dọc theo trục và áp suất từ ​​không khí bên dưới hộp thang sẽ làm thang giảm tốc độ đáng kể. Khi có va chạm xảy ra, hộp thang sẽ dừng lại, nhưng bạn vẫn đang theo quán tính tiếp tục đà lao xuống, khiến bạn ngã xuống sàn thang máy.

Nhưng có hai thứ sẽ làm mọi thứ đỡ tồi tệ hơn. Đầu tiên, hộp thang máy sẽ nén không khí ở đáy trục khi nó rơi xuống, giống như pít-tông nén không khí trong bơm xe đạp. Áp suất không khí sẽ làm thang chậm lại. Thứ hai, hầu hết các thang máy cáp đều có bộ giảm xóc tích hợp ở dưới cùng của trục — thông thường là một pít-tông trong xi lanh chứa đầy dầu. Điều đó cũng sẽ giảm bớt tác động. Với tất cả các tính năng này, bạn sẽ có cơ hội tuyệt vời để sống sót trong bất kỳ sự cố thang máy nào.

Trong trường hợp sự cố thang máy ở Chicago, khi lính cứu hỏa tìm ra chiếc thang đang mắc kẹt ở đâu, tổ cứu hộ đã dựng thanh chống để đảm bảo thang máy không bị tụt xuống nữa. Sau đó, họ phá tường, phá cửa thang máy và đưa một chiếc thang vào để giúp mọi người thoát ra ngoài.

“Chúng tôi không muốn phải phá tường trừ khi thật sự rất cần thiết,” phát ngôn viên Sở Cứu hỏa Chicago Larry Langford nói với tờ Chicago Tribune. “Vẫn còn một cách khác để tiếp cận thang máy là đi dây từ tầng 97 xuống, nhưng các này rất mạo hiểm và không an toàn. Chúng tôi không phải Người Dơi, nên quyết định cuối cùng là sẽ phải phá tường.”

Có người nói bạn nên nhảy lên ngay trước khi thang máy bắt đầu rơi, lúc này cơ thể bạn sẽ “lơ lửng” trong hộp thang máy ngay khi khoảnh khắc thang tiếp đất hay dừng đột ngột, và bạn sẽ không bị chấn thương. Theo bạn điều này có đúng không?

Tác giả: Kathryn Whitbourne

Nguồn: How Stuff Work

#xmkhfacts #xoamukhoahoc