Ai cũng đã từng trải qua cảm giác lo lắng vào một thời điểm nào đó trong cuộc đời, cho dù cảm giác đó bắt nguồn từ một kỳ thi quan trọng, buổi hẹn hò đầu tiên hay một tin xấu bất ngờ. Đối với những người mắc chứng rối loạn lo âu, những cảm giác này có thể biến thành những suy nghĩ hoặc lo lắng lặp đi lặp lại, xâm nhập và ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày.

Theo Hiệp hội Tâm lý Hoa Kỳ, lo lắng cũng có thể được phân loại dựa trên các triệu chứng về mặt thể chất.

Tiến sĩ Sai Achuthan, bác sĩ tâm thần tư vấn tại Cygnet Health Care ở Vương quốc Anh, chia sẻ rằng hầu hết các triệu chứng này là do cơ thể sản sinh ra quá nhiều hormone gây căng thẳng, bao gồm cortisol, adrenaline, noradrenaline và vasopressin. Những hormone này kích hoạt phản ứng căng thẳng cấp tính hay còn gọi là phản ứng chiến đấu-hay-bỏ chạy (fight or flight response) của cơ thể, gây ra các triệu chứng như nhịp tim tăng, đổ mồ hôi và thở dốc.

Hãy cùng Xóa mù khoa học tìm hiểu thêm về 5 triệu chứng thể chất phổ biến nhất của chứng lo âu và cơ chế đằng sau chúng.

NHỨC ĐẦU

Theo Hiệp hội Lo lắng và Trầm cảm Hoa Kỳ, chứng đau nửa đầu và đau đầu mãn tính hàng ngày thường gặp ở những người mắc chứng rối loạn lo âu. Achuthan cho biết, loại đau đầu phổ biến nhất là đau đầu do căng thẳng, trong đó cá nhân cảm thấy như có một vòng siết chặt quanh đầu.

Tiến sĩ Anup Mathew, bác sĩ tâm thần hàng đầu tại Phòng khám Cantourage ở Vương quốc Anh cho biết, nhức đầu có thể được kích hoạt bởi sự giải phóng các hormone gây căng thẳng, nguyên nhân làm co mạch máu trong não.

Tuy nhiên, thường rất khó để xác định điều gì xảy ra trước: lo lắng hay đau đầu. Achuthan nói: “Nhức đầu có thể là một phần của các triệu chứng lo lắng hoặc đau đầu thực sự có thể dẫn đến lo lắng.

TRIỆU CHỨNG VỀ TIM MẠCH

Những người mắc chứng lo âu thường cũng có các triệu chứng liên quan đến tim mạch, chẳng hạn như tức ngực hoặc tim đập thình thịch. Điều này là do hormone gây căng thẳng có thể khiến các mạch máu co lại, dẫn đến huyết áp cao và nhịp tim tăng lên, Mathew nói.

Rối loạn lo âu cũng có liên quan đến suy giảm chức năng của dây thần kinh phế vị – vốn được ví như đường cao tốc của cơ thể, có chức năng truyền thông tin giữa não và các cơ quan nội tạng – và giảm sự thay đổi nhịp tim (HRV) – sự thay đổi về thời gian giữa các nhịp đập của tim – theo một đánh giá năm 2014 được công bố trên tạp chí Frontiers in Psychiatry. Dây thần kinh phế vị đóng vai trò trung tâm trong việc điều chỉnh hoạt động của tim: Việc nó hoạt động không bình thường, có thể dẫn đến tim không thể co bóp hiệu quả. Trong khi đó, HRV thấp khiến một cá nhân phục hồi chậm hơn sau các tác nhân gây căng thẳng, các nhà nghiên cứu đánh giá chia sẻ.

TRIỆU CHỨNG VỀ TIÊU HÓA

Achuthan cho biết, khi một cá nhân lo lắng, nhiều hormone gây căng thẳng sẽ xâm nhập vào hệ thống tiêu hóa của họ. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề về tiêu hóa, chẳng hạn như đầy bụng, đau bụng, buồn nôn và táo bón.

Theo một đánh giá năm 2017 được công bố trên tạp chí Frontiers in Systems Neuroscience, mối liên hệ giữa lo lắng và tăng mẫn cảm nội tạng (ngưỡng chịu đau thấp ở các cơ quan nội tạng) có thể do sự kết hợp của các yếu tố di truyền và trải nghiệm đầu đời gây ra. Thời thơ ấu là giai đoạn then chốt cho sự phát triển của các mạch thần kinh liên quan đến việc điều chỉnh căng thẳng và đau đớn. Một số đa hình di truyền (genetic polymorphisms) có thể làm tăng nguy cơ các mạch thần kinh này không phát triển bình thường. Khi một cá nhân có khuynh hướng dễ mắc bệnh di truyền phải chịu những trải nghiệm bất lợi đầu đời, chẳng hạn như chấn thương hoặc lạm dụng, mạch thần kinh đau của họ có thể phát triển theo cách làm tăng cảm giác đau đớn và lo lắng ở tuổi trưởng thành.

Mathew cho biết, hormone gây căng thẳng cũng có thể phá vỡ sự cân bằng của vi khuẩn trong ruột, dẫn đến viêm nhiễm và các vấn đề tiêu hóa khác. Một bài đánh giá năm 2021 được công bố trên tạp chí Clinical Psychology Review cho thấy những người mắc chứng rối loạn lo âu có xu hướng có nhiều vi khuẩn gây viêm hơn (chẳng hạn như Enterobacteriaceae và Desulfovibrio) và ít vi khuẩn có lợi hơn (chẳng hạn như Faecalibacterium).

KHẢ NĂNG MIỄN DỊCH KÉM

Achuthan cho biết, Cortisol được sản xuất quá mức trong thời gian lo lắng, có thể ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch bằng cách làm gián đoạn quá trình sản xuất các tế bào bạch cầu chống nhiễm trùng. Ông nói: “Do đó, việc giải phóng cortisol liên tục sẽ dẫn đến tăng khả năng nhiễm trùng.

CÁC VẤN ĐỀ VỀ HÔ HẤP VÀ CHÓNG MẶT

Angel Enrique, nhà tâm lý học lâm sàng tại công ty chăm sóc sức khỏe từ xa SilverCloud cho biết: thở nhanh, nông và chóng mặt là những triệu chứng phổ biến của chứng lo âu.

Ông chia sẻ: “Chúng ta cảm thấy lo lắng khi mong đợi hoặc dự đoán rằng điều gì đó tồi tệ có thể xảy ra và cơ thể sẽ phản ứng để giúp chúng ta đối phó với một tình huống căng thẳng. “Điều này tạo ra phản ứng chiến đấu-hay-bỏ chạy. Cơ thể sẽ phản ứng bằng cách tăng nhịp thở của chúng ta để phổi vận chuyển nhiều oxy hơn trong trường hợp chúng ta cần bỏ chạy.” Tuy nhiên, điều này có thể khiến mọi người cảm thấy khó thở, điều này có thể gây ra nhiều lo lắng hoặc hoảng sợ hơn, Enrique nói.

Nhịp thở tăng lên cũng có thể dẫn đến chóng mặt. “Khi chúng ta lo lắng, chúng ta bắt đầu hít thở nhanh và sâu,” Enrique nói. “Điều này dẫn đến việc giảm lượng carbon dioxide trong máu, gây buồn nôn, choáng váng hoặc ngứa ran ở tay hoặc chân.”

Bài viết này chỉ dành cho mục đích thông tin và không nhằm đưa ra lời khuyên y tế.

Nguồn: Live Science