Năm nay sẽ là một năm đầy hứa hẹn cho thê giới chúng ta trong không gian với những nhiệm vụ, những vụ phóng tên lửa và những bước tiếp theo trong lĩnh vực thám hiểm vũ trụ.

Năm 2023, NASA sẽ bắt đầu hành trình tới một thế giới kim loại, một phi thuyền không gian sẽ đem về Trái Đất một mẫu vật thể từ tiểu hành tinh chưa từng xuất hiện, một nhiệm vụ lịch sử đưa người quay trở lại Mặt Trăng, và một vài buổi phóng tên lửa thương mại bắt đầu được ra mắt.

Có rất nhiều thứ để chúng ta mong đợi, dẫn lời quản lý của NASA, ông Bill Nelson.

“Thêm những khám phá đến từ kính thiên văn Webb, những nhiệm vụ về khí hậu sẽ cho chúng ta biết Trái Đất đang thay đổi như thế nào, những nhiệm vụ khoa học tiếp diễn trên Trạm Vũ Trụ Quốc Tế ISS, những sự phát triển đột phá về hàng không với những mẫu máy bay thử nghiệm X-59 và X-57, sự lựa chọn những phi hành gia đầu tiên để đến với Mặt Trăng sau 50 năm, và nhiều hơn nữa,” Nelson tuyên bố.

Trong khi đó, Cơ Quan Vũ Trụ Châu Âu ESA sẽ khởi động một nhiệm vụ lên Mộc Tinh và những mặt trăng quay quanh nó, gửi một vệ tinh lên không gian để vẽ bản đồ 3 chiều về vũ trụ và bắt đầu huấn luyện thế hệ phi hành gia tiếp theo, trong đó bao gồm một phi hành gia khuyết tật.

Phân công phi hành đoàn cho Artemis II

Năm ngoái, lễ khánh thành cho chương trình Artemis của NASA được thực hiện với một buổi bay thử nghiệm gửi đi một phi thuyền không người lái trong một hành trình lịch sử bay quanh Mặt Trăng. Và mặc dù sắp tới đây sẽ là chuyến bay có người lái đầu tiên của chương trình, nhiệm vụ Artemis II, sẽ không dự định cất cánh cho tới mùa xuân 2024, công chúng có thể sớm được biết những cái tên may mắn được chọn để làm phi hành gia cho chuyến đi này.

NASA đã có một danh sách rút gọn một nhóm 18 người đủ điều kiện để làm phi hành gia cho Artemis. Và tháng trước, những nhân vật đại diện NASA đã thông báo rằng họ sẽ công bố đội ngũ phi hành gia Artemis II sớm trong năm 2023 – vì thế tin tức có thể được phát hành bất kỳ lúc nào kể từ bây giờ.

Nhiệm vụ tiếp theo ngay sau đó, Artemis III, sẽ nhắm đến việc đưa phi hành đoàn đáp xuống bề mặt Mặt Trăng cho lần đầu tiên kể từ chương trình Apollo ở thế kỷ trước.

Vận chuyển hàng hóa lên Mặt Trăng

Mặc dù khả năng lớn sẽ không có chuyến bay có người lái nào từ nhiệm vụ Artemis trong năm nay, NASA có những kế hoạch trong việc đặt những robot đổ bộ lên Mặt Trăng trong một phần nỗ lực cho những nghiên cứu sâu hơn về bề mặt Mặt Trăng và môi trường phóng xạ ở đó, và tìm kiếm tài nguyên có thể thu hoạch được và có thể sử dụng được để làm năng lượng cho những nhiệm vụ sâu hơn trong không gian.

Chương trình đó có tên là Dịch vụ Vận chuyển Hàng hóa Thương mại lên Mặt Trăng (CLPS – Commercial Lunar Payload Services), và nó dựa trên những sự hợp tác của hơn một tá công ty đang tự phát triển những tàu đổ bộ lên Mặt Trăng của riêng họ.

Tàu đổ bộ đầu tiên sẽ hoạt động cho chương trình này có thể được xây dựng bởi một công ty đặt tại bang Pennsylvania (Mỹ) tên Astrobotic, dự kiến sử dụng tàu đổ bộ Mặt Trăng có tên Peregrine để đưa 11 thiết bị khoa học và thám hiểm lên bề mặt Mặt Trăng trong những tháng đầu năm 2023. Nó sẽ đáp xuống miệng núi lửa Lacus Mortis nằm ở vùng sáng của Mặt Trăng.

Có thêm ba chương trình CLPS khác nữa có thể được khởi hành trong năm 2023, dẫn lời NASA.

Mộc Tinh và những Mặt Trăng băng của nó

Nhiệm vụ rất được mong đợi về việc Thám hiểm những Mặt Trăng băng trên Mộc Tinh, hay còn được gọi là JUICE (Jupiter Icy Moons Explorer), được xác định sẽ tiến hành vào khoảng giữa ngày 5 đến 25 tháng 4.

Nhiệm vụ thuộc biên chế của Cơ quan Vũ Trụ Châu Âu ESA sẽ cất cánh từ bãi phóng ở vùng Guiana thuộc Pháp, sẽ thám hiểm Mộc Tinh và những Mặt Trăng băng giá của nó – Ganymede, Callisto và Europa – trong ba năm.

Cả ba Mặt Trăng đó đều có khả năng có những đại dương bên dưới lớp vỏ được bao bọc bởi băng giá, và các nhà khoa học muốn khám phá xem liệu rằng đại dương của Ganymede có sự sống hay không.

Khi nó đến Mộc Tinh dự kiến vào tháng 7 năm 2031, phi thuyền và những thiết bị tùy tùng của nó sẽ tiến hành 35 chuyến bay vòng quanh gã khổng lồ khí này và những Mặt Trăng của nó. Một số mục tiêu của nhiệm vụ bao gồm những khảo sát xem sự sống đã từng xuất hiện trên hệ Mộc Tinh hay chưa, cách khối khí gas khổng lồ này đã hình thành nên những Mặt Trăng của nó và làm cách nào chính Mộc Tinh hình thành nữa.

Boeing thử nghiệm chuyến bay có người lái đầu tiên tới ISS

Boeing đã làm việc trong một thập kỷ để phát triển một tàu vũ trụ có khả năng chở các phi hành gia đến và đi từ ISS, và năm 2023 dự kiến sẽ là năm mà chiếc “taxi không gian” mới này cuối cùng cũng được đưa vào hoạt động.

Sau nhiều năm trì hoãn và ngừng phát triển, tàu vũ trụ có tên Starliner đã hoàn thành một nhiệm vụ thử nghiệm không người lái tới ISS vào tháng 5 năm ngoái và được coi là thành công. Và các quan chức của NASA đã đặt mục tiêu vào tháng 4 năm 2023 cho lần phóng phi hành đoàn đầu tiên.

Starliner dự kiến sẽ hoàn thiện kế hoạch của NASA trong việc giao nhiệm vụ vận chuyển các phi hành gia lên ISS cho các doanh nghiệp tư nhân. Tàu không gian của SpaceX đã đảm nhận nhiệm vụ đó và công ty đặt mục tiêu khởi động lần phóng thứ bảy vào tháng tới. Khi Starliner đi vào hoạt động, SpaceX và Boeing dự kiến sẽ chia sẻ các nhiệm vụ, với hy vọng giữ càng nhiều nhân viên trên ISS càng tốt trước khi NASA cho trạm vũ trụ cũ kỹ này nghỉ hưu trong thập kỷ tới.

Những chuyến bay thương mại đầu tiên

Tiếp nối một trong những xu hướng nổi bật nhất trong ngành hàng không vũ trụ trong thập niên này, một vài công ty làm về tên lửa thương mại dự kiến sẽ cho ra mắt những phương tiện vận chuyển mới được thiết kế, lắp đặt và vận hành hoàn toàn bởi những công ty tư nhân đó.

SpaceX dự kiến sẽ bay thử chuyến bay bởi tàu vũ trụ khổng lồ của họ có tên Starship. Công ty này mong muốn rằng một ngày nào đó sử dụng phương tiện này để đưa những người đầu tiên lên Hỏa Tinh, và NASA cũng đang mong rằng họ có thể dựa vào Starship cho chương trình Artemis của họ.

Hai tên lửa thương mại mạnh mẽ khác cũng đang được lộ diện. Một tên lửa có tên Vulcan Centaur, được phát triển bởi United Launch Allance, và New Glenn, một sản phẩm của công ty không gian Blue Origin của tỷ phú Jeff Bezos. Tên lửa Vulcan hiện tại được dự kiến phóng những tháng đầu năm 2023, trong khi New Glenn có thể có chuyến bay đầu tiên một thời gian sau đó. (Lưu ý rằng những tên lửa mới này nổi tiếng trong việc trễ hẹn.)

Một vài tên lửa nhỏ khác, được thiết kế đặc biệt để mang theo những vệ tinh nhẹ ký lên quỹ đạo Trái Đất, có thể được xuất hiện. Hai startups của Mỹ – Relativity và ABL Space Systems – có thể khởi động năm mới với những chuyến bay đầu tiên dự kiến ở Florida và Alaska.

Những mẫu vật thể từ tiểu hành tinh đem về Trái Đất

Một bộ sưu tập những tảng đá và đất đến từ tiểu hành tinh Bennu đang di chuyển gần Trái Đất cuối cùng sẽ được đem về mặt đất khi tàu vũ trụ OSIRIS-REx của NASA sẽ đáp xuống Trái Đất trong năm nay.

Phi thuyền giúp NASA đem về được những mẫu vật từ tiểu hành tinh đầu tiên về Trái Đất đã làm nên lịch sử khi nó đã thành công trong việc thu hoạch từ Bennu vào tháng 10 năm 2022.

OSIRIS-REx sẽ thay đổi quỹ đạo bay khi nó tiến gần Trái Đất và thả xuống những mẫu vật thể vào ngày 24 tháng 9 năm nay, chứa 2.1 ounces (~60 grams) vật chất thu từ bề mặt của Bennu tại bãi phóng thử và trung tâm đào tạo Utah (Utah Test and Training Range). Nếu phi thuyền vẫn còn trong tình trạng tốt, nó sẽ bắt đầu một cuộc hành trình mới để nghiên cứu về những tiểu hành tinh khác.

Những mẫu vật này sẽ tiết lộ thông tin về sự hình thành và lịch sử của Hệ Mặt Trời của chúng ta, cũng như thông tin về những tiểu hành tinh có thể đang trên đường va chạm vào Trái Đất.

Một thế giới kim loại

Sau những lần trì hoãn ngoài dự đoán, phi thuyền đầu tiên của NASA được thiết kế để nghiên cứu những tiểu hành tinh chứa đầy kim loại dự kiến sẽ được phóng vào tháng 10 năm nay.

Nhiệm vụ Psyche sẽ lên đường trong chuyến hành trình 4 năm để đến với một thế giới chưa từng được khám phá có hình dạng như một quả khoai tây tại vành đai tiểu hành tinh ở giữa Hỏa Tinh và Mộc Tinh. Nhiệm vụ sẽ nghiên cứu một tiểu hành tinh giàu kim loại, cũng được đặt tên Psyche, chỉ xuất hiện mờ mờ khi được quan sát bởi kính thiên văn mặt đất lẫn không gian.

Vật thể bất thường này có thể là phần thừa còn sót lại từ lõi của một hành tinh hoặc là một miếng vật liệu nguyên thủy chưa từng bị tan chảy, theo lời của NASA. Psyche có thể giúp các nhà thiên văn học biết thêm cách các hành tinh được hình thành như thế nào trong Hệ Mặt Trời. Nếu Psyche đúng là lõi của một hành tinh, nghiên cứu về chúng sẽ tương tự việc làm ló dạng những bí ẩn sâu bên trong một hành tinh như Trái Đất.

Nhiệm vụ đã bỏ lỡ thời điểm khởi hành năm 2022 vì những sự trì hoãn về việc kiểm thử phần mềm và trang thiết bị. Nhiệm vụ sẽ bổ sung thêm đội ngũ kiểm thử để hoàn tất quá trình trước khi phóng.

Nhiều nhiệm vụ khoa học khác đáng được theo dõi

Một vài nhiệm vụ khác cũng được dự kiến phóng vào năm 2023. Nhiệm vụ Quan sát Ô nhiễm Khí thải Tầng Đối Lưu (TEMPO – Tropospheric Emissions Monitoring of Pollution), sẽ đo lường ô nhiễm mỗi giờ ở phía trên bầu trời Bắc Mỹ.

NASA sẽ hợp tác với Cơ quan Vũ trụ Nhật Bản JAXA và Cơ quan Vũ trụ Châu Âu ESA cho nhiệm vụ XRISM, hay tên đầy đủ là X-ray Imaging and Spectroscopy, để khảo sát những vật thể vũ trụ phát ra tia X.

ESA và NASA cũng thành lập nên một nhóm cho nhiệm vụ Euclid để khám phá năng lượng tối, một dạng năng lượng bí ẩn làm tăng tốc quá trình giãn nở vũ trụ.

Kính viễn vọng Thiên văn Vật lý Tầng Bình Lưu (Astrophysics Stratospheric Telescope) cho những Quan sát Độ Phân giải Quang phổ Cao (High Spectral Resolution Observations) ở Bước sóng Hạ Milimet (Submillimeter-wavelengths), hay còn gọi tắt là nhiệm vụ ASTHROS, sẽ phóng một bong bóng lớn hơn một sân bóng bầu dục Mỹ từ Nam Cực để nghiên cứu thứ gì đã làm kết thúc quá trình hình thành một ngôi sao tại một số những thiên hà.

Và một vệ tinh nhỏ của NASA, có tên gọi Lunar Trailblazer sẽ sử dụng những thiết bị tân tiến để thu thập dữ liệu về lượng nước trên Mặt Trăng.

Nguồn: CNN Science.